فرهنگ مفاهیم فلسفی (پ) پیشرفت (۳)

پروفسور دکتر ولفگانگ پطر ایشهورن

برگردان

شین میم شین

۲۴

· درک مارکسیستی ـ لنینیستی از پیشرفت را می توان در اندیشه های اصلی زیر خلاصه کرد:

الف

۱

· طرح انتزاعی مسئله پیشرفت تاریخی به لحاظ نظری (تئوریک) بی معنی است.

۲

· به نظر مارکس «مفهوم پیشرفت را نمی توان در تجرید عادی درک کرد.»

· (مارکس و انگلس، «کلیات»، ج ۱۳، ص ۶۴۰)

۳

· در وهله اول باید توجه داشت که توسعه جامعتی، در روند زندگی عملی واقعی انسانها، در واقعیت کردوکار عملی افراد تحقق می یابد، که همواره بر مبنای نیروهای مولده معینی و در قالب مناسبات تولیدی معینی (که با سطح توسعه نیروهای مولده کم و بیش مظابقت دارد) صورت می گیرد.

۴

· معیارهای تعیین کننده پیشرفت باید در روند زندگی اجتماعی تاریخی ـ مشخص واقعی و مستقل از شعور اجتماعی جسته شود.

ب

۱

· چنین معیار پیشرفت اجتماعی، عبارت است از توسعه نیروهای مولده مادی.

۲

· لنین نیروهای مولده را «عالی ترین معیار» و «معیار اصلی کل توسعه اجتماعی می نامد.»

· (لنین، «مجموعه آثار»، جلد ۱۳، ص ۲۴۰، ج ۳۲، ۲۳۹)

۳

· توسعه نیروهای مولده، به مثابه معیار پیشرفت، ضمنا عوامل زیر را در بر می گیرد:

الف

· افزایش راندمان کار را

ب

· افزایش وقت آزاد را

پ

· افزایش دانش انسانی را

ت

· افزایش نیازمندی ها را

ث

· افزایش درجه تسلط بر طبیعت را.

۴

· عمده کردن این معیار، نه فقط برای تأملات مربوط به پیشرفت جامعتی، زمینه نظری مستحکمی اعطا می کند، بلکه علاوه بر آن حائز اهمیت عملی بزرگی، به ویژه در تسریع پیشرفت جامعتی برای ساختمان سوسیالیسم است.

۵

· این امر حاکی از آن است که کلیه اقدامات مربوط به ساختمان سوسیالیسم (به ویژه در عرصه روابط اقتصادی، سیستم برنامه ریزی و اداره، کار سیاسی و ایدئولوژیکی) باید در خدمت توسعه نیروهای مولده باشند.

ادامه دارد.