سیری در شعر «ناگه غروب کدامین ستاره؟» از مهدی اخوان ثالث (بخش اول)

پروفسور دکتر گونتر کروبربرگردان شین میم شین۲۲ اگر تئوری کوانتومی تصورات تفهیم تجسمی فیزیک کلاسیک را در عرصه حرکت در هم می کوبد، تئوری نسبیت در رابطه با تصورات مربوط به مکان و زمان به نتایج مشابه می رسد:الف به این نتیجه که سرعت نور به حرکت منبع نور وابستگی ندارد.ب به این نتیجه که همزمانی حوادث تنها در رابطه با سیستم های مختصات معینی صدق می کند.پ به این نتیجه که زمان در سیستم های اینرتی (خنثای) متحرک مختلف به طرق مختلف جریان می یابد.ت به این نتیجه که فواصل مکانی وابسته اند به سرعت سیستم های خنثی.ج به این نتیجه که مکان در پیرامون اجرام بزرگ انحنا پیدا می کند و ساختار میدان قوه جاذبه را تعیین می کند و غیره.۲۳ اینها همه با تصورات تفهیم تجسمی فیزیک نیوتونی راجع به مکان مطلق، زمان مطلق و قوه جاذبه در تضاد قرار داشته اند.۲۴ توسعه تئوری کوانتومی و بعدها تئوری میدان کوانتومی و تئوری نسبیت، جهان ـ تصویر تفهیم تجسمی مبتنی بر علوم طبیعی قرن نوزدهم میلادی را با جهان ـ تصویر عمدتا مبتنی بر تفهیم غیرتجسمی جایگزین می سازد که دیگر به کمک اصطلاحات و مفاهیم تجربه روزمره قابل توضیح نبوده اند.۲۵ از این رو هایزنبرگ و فیزیک دانان دیگر به این نظریه می رسند که تفاوت فیزیک مدرن با فیزیک کلاسیک اصولا در تفهیم غیرتجسمی نهفته است و این نظریه را به درجه یک اصل متدئولوژیکی فیزیک نظری و حتی فراتر از آن به درجه یک اصل معرفتی ـ نظری به طور کلی ارتقا می دهند.۲۶ اصل تفهیم غیرتجسمی در فرم عام خود حاکی از حقایق امور زیر است:الف حاکی از این است که پدیده هائی وجود دارند که اصولا بر مبنای تفهیم تجسمی قابل توضیح نیستند.ب حاکی از این است که دلیل عینی این عدم امکان در طبیعت خاص, ...ادامه مطلب