خرد ـ انسان ـ تاریخ (۱۰۹)

پروفسور دکتر مانفرد بور

برگردان

شین میم شین

فصل هفتم

اعلام فلسفی استقلال انسان,

توسط ایمانوئل کانت

ایمانوئل کانت

(۱۷۲۴ ـ ۱۸۰۴)

برجسته ترین نماینده فلسفه کلاسیک آلمان

 پیشگفتار

قسمت سوم

ادامه

۱۴

·    کانت با فلسفه اش از سرحدات راسیونالیسم و امپیریسم،  هم به لحاظ مسئله گزاری (طرح مسئله) پا فراتر می نهد و هم به لحاظ ارائه راه حل.

۱۵

·    مفهوم تجربه (و دانش تجربی) کانت، با مفهوم تجربه در امپیریسم تفاوت دارد.

·    بدون آنکه به این دلیل، راسیونالیستی باشد.

۱۶

·    جمله فوق الذکر، مبنی بر اینکه «کل شناخت ما بی کمترین تردید، با تجربه آغاز می شود»، توسط کانت بلافاصله با اشاره زیر تکمیل می گردد:

·    «اما سر برداشتن کل شناخت ما از تجربه به معنی نشئت گرفتن آن از تجربه نیست.»

·    (کانت، «نقد خرد محض»، ص ۱)

۱۷

·    این اشاره کانت، به معنی پا فراتر نهادن از مسئله گزاری راسیونالیسم و امپیریسم است و فرمولبندی کیفیتا نوینی از مسئله شناخت را دربردارد.

۱۸

·    ترکیب راسیونالیسم با امپیریسم توسط کانت  که تاریخ, فلسفه نگاری نئوکانتیانیستی بر اساس توسعه تئوری شناخت ادعا می کند، و به این تز خود می رسد که کانت فیلسوف فلسفه نوینی بوده است و فلسفه فیشته، شلینگ، هگل و فویرباخ و کل فلسفه مابعد کانت به طور کلی، فقط زوال و تجزیه و تلاشی تفکر فلسفی است.

۱۹

·    این ادعای تاریخ, فلسفه نگاری نئوکانتیانیستی، علاوه بر این، فاقد گذار تعیین کننده به فلسفه کانت است و گشتاور (ممان) دیگر آن را نادیده می گیرد که برای تشکیل فلسفه کانت و شکوفائی اش از اهمیت وافری برخوردار بوده است:

·    مثلا علوم طبیعی مته متیکی را

ژان ژاک روسو

(۱۷۱۲ـ ۱۷۷۸)

نویسنده، فیلسوف، پداگوگ، طبیعت پژوه و کمپونیست

از تدارک بینندگان معنوی انقلاب فرانسه

·    ژان ژاک روسو را

·    کل جنبش روشنگری اروپای غربی را

۲۰

·     با این ادعای تاریخ, فلسفه نگاری نئوکانتیانیستی، مبنی بر ترکیب راسیونالیسم با امپیریسم توسط کانت، قبل از همه، حقیقت امری پرده پوشی می شود که مشخصه مهم فلسفه کانت بوده است و برای توسعه بعدی فلسفه کانت و برای غلبه در چارچوب فلسفه کلاسیک بورژوایی آلمان، تعیین کننده بوده است:

·     این حقیقت امر که فلسفه کانت در مجموع، توافقی نمودار می گردد، که به کانت، به دلیل جایگاه خاصش در تاریخ, توسعه جامعه بورژوایی و در فلسفه کلاسیک بورژوایی تحمیل شده بود:

·     کانت به مواد فکری ئی می پیوندد که بازتاب مرحله  توسعه نسبتا بالاتر طبقه بورژوایی در کشور دیگری بوده است.

·     در کشور دیگری که در آن بورژوازی فاصله به مراتب بیشتری از این مرحله توسعه دارد.

ادامه دارد.