خود آموز خود اندیشی (۷۲۵)

شین میم شین

باب دوم

در احسان

حکایت پانزدهم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۶۷ ـ ۶۸)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!

۱

الا گر جفاکاری اندیشه کن

وفا پیش گیر و کرم پیشه کن

معنی تحت اللفظی:

ای جفاکار، بیندیش و وفا وبخشندگی پیشه کن

در دیالک تیک داد و بیداد شاهنامه فردوسی

اما تعریف به کلی دیگری از داد و بیداد عرضه می شود که نه فقهی، بلکه علمی است.

دیالک تیک داد و بیداد شاهنامه فردوسی

مبتنی بر دیالک تیک داد و ستد است.

بیداد (ظلم، ستم، بی عدالتی)

به ستدی اطلاق می شود که داد درخوری را به دنبال ندارد

و

به زورگیری شباهت دارد.

مثلا

کسی برای دیگری کار می کند و به ازای کارش، مزد درخروی دریافت نمی کند.

یعنی به عوض ستد درخور، به پشیزی دست به سر می شود.

به زبان فردوسی بر چنین کسی، بیداد روا می شود.

بدین طریق

مظلوم

نه

خدا و ارباب برده دار و فئودال وسرمایه دار،

بلکه زحمتکشان (بردگان، رعایا و کارگران و پیشه وران) محسوب می شوند

و

ظالم

نه زحمتکشان (بردگان، رعایا و کارگران و پیشه وران)،

بلکه خدا و اربابان برده دار و فئودال و سرمایه دار.

در این صورت

جای دوئآلیسم وفا و جفا

را

دیالک تیک داد وستد

دیالک تیک کار و مزد

می گیرد.

ادامه دارد.