خود آموز خود اندیشی (۸۰۲)

شین میم شین

باب دوم

در احسان

حکایت نوزدهم

بخش چهارم

(دکتر حسین رزمجو، «بوستان سعدی»، ص ۷۳)

ما به سوی آنچه دانش زمانه مان نموده، می رویم!

۱

کسی را که با دوستی سر خوش است

نبینی که چون بار دشمنکش است

معنی تحت اللفظی:

کسی که دنبال دوست می گردد، حمال بار دشمنان خویش است.

سعدی

در این بیت شعر،

برای اثبات نظر باطل خویش، از فاکتی واقعی ـ روانی هم سوء استفاده می کند.

واقعیت این است که عاشق شوریده، که تمام فکر و ذکرش بازسازی سیمای معشوق در ذهن پریشان خویش است، حوصله پاسخ و اعتنا به متلک های این و آن و حتی به حیف و میل شدن حقوقش ندارد.

سعدی

برای عوامفریبی،

این حالت روانی استثنائی را به مثابه قاعده قلمداد می کند.

او درو اقع دیالک تیک استثناء و قاعده را وارونه می کند و به غلط، نقش تعیین کننده را از آن استثناء می داند.

ادامه دارد.